Executoriale verkoop van aandelen

De wet bepaalt dat een schuldeiser zijn vordering op alle goederen van zijn schuldenaar kan verhalen, zie art. 3:276 BW.

Voordat er verhaal kan worden genomen op de goederen van de schuldenaar door de schuldeiser, is er normaal gesproken eerst een voor executie vatbaar rechterlijk vonnis vereist.

Met andere woorden: wanneer een schuldenaar door de rechter is veroordeeld zijn schuldeiser een bepaald bedrag te betalen, dan kan de schuldeiser op vrijwel alle spullen van zijn schuldenaar verhaal nemen totdat hij in dit bedrag is voldaan.

Wanneer een schuldenaar niet vrijwillig aan het vonnis voldoet, kan de schuldeiser overgaan tot het in beslag nemen en verkopen van de goederen van zijn schuldenaar. Uit de opbrengst van de verkoop kan de vordering van de schuldeiser vervolgens worden voldaan.

Wanneer de schuldenaar aandelen in een besloten vennootschap (BV) bezit, kan de schuldeiser zich tevens op die aandelen verhalen.

In dit blog beschrijf ik beknopt de wijze waarop aandelen in een BV, executoriaal kunnen worden verkocht.

Executoriale verkoop

Voordat aandelen in een BV executoriaal kunnen worden verkocht, moet er door de deurwaarder beslag op de aandelen worden gelegd. Vervolgens moet de schuldeiser, die tot verkoop van de aandelen wil overgaan, de rechter daarvoor om verlof vragen. Dat verlof moet binnen één maand nadat het beslag is gelegd worden verzocht, anders komt het beslag te vervallen.

Normaal gesproken vindt het executoriaal verkopen van goederen (ook wel executieveiling genoemd), in het openbaar plaats. Bij een executieveiling van aandelen is dat echter niet vereist.

De manier waarop een executoriale verkoop van aandelen op naam in een NV of BV moet plaatsvinden (onderhands of openbaar), is namelijk niet door de wetgever vastgelegd. Uit de Memorie van Toelichting en de rechtspraak volgt dat de rechter de mogelijkheid heeft om de wijze van uitwinning zodanig te bepalen dat de beste opbrengst wordt verkregen. Het is dus met name van belang dat een zo hoog mogelijke opbrengst met de executoriale verkoop van de aandelen wordt gerealiseerd. De manier waarop die verkoop plaatsvindt doet minder ter zake. De rechtbank zal zich bij het bepalen van de wijze van executie derhalve laten leiden door opbrengstmaximalisatie.

Verkoop van aandelen kan zodoende in het openbaar (op een veiling), alsmede onderhands (niet-openbaar) geschieden.

De vordering van de schuldeiser op de schuldenaar wordt voldaan uit de opbrengst die met de verkoop wordt gerealiseerd. Derhalve zijn zowel de schuldeiser als schuldenaar erbij gebaat dat met de executoriale verkoop van de aandelen van de schuldenaar een zo hoog mogelijke opbrengst wordt verkregen.

Of de vordering van de schuldeiser geheel of gedeeltelijk uit de opbrengst kan worden voldaan is afhankelijk van de hoogte van de vordering en van de opbrengst van de executoriale verkoop.

Onderhands of openbaar?

Algemeen wordt ervan uitgegaan dat een onderhandse verkoop van aandelen in een BV tot een hogere opbrengst leidt dan een openbare verkoop. Onder meer omdat de kosten die met een onderhandse verkoop gepaard gaan, lager liggen dan de kosten van een executoriale veiling.

De kosten van de executoriale verkoop komen ten laste van de opbrengst. Daarom geldt: hoe lager de executiekosten, hoe gunstiger dat voor partijen is.

Bovendien is gebleken dat een onderhandse verkoop van aandelen sneller kan worden afgewikkeld dan een openbare veiling. Bij een onderhandse verkoop kan worden afgezien van de aankondigingen van de executie, zoals een advertentie in een dagblad, hetgeen bij een openbare veiling doorgaans wel gebeurd. Zodoende is een onderhandse verkoop niet alleen sneller maar vaak ook goedkoper.

Om verschillende redenen wordt er slechts beperkt gebruik gemaakt van de mogelijkheid om aandelen executoriaal te verkopen. Niet in het minst omdat de waarde van de aandelen moeilijk is vast te stellen en er een aanvullende procedure en verlof vereist is voordat tot executie van aandelen kan worden overgegaan. Omdat er weinig gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheid tot het executoriaal verkopen van aandelen, is de kennis van de rechtbanken op dit vlak, tevens gering. De rechtbank weet daarom lang niet altijd welke wijze van executoriale verkoop (openbaar of onderhands) de beste is.

De ervaring leert dat de rechtbank vaak de door de schuldeiser voorgestelde wijze van de executoriale verkoop volgt. De rechtbank zal naar verwachting steeds de voorgestelde route van executant volgen. Veel hangt daarom af van het verzoekschrift waarmee de executie van de aandelen wordt verzocht en ingeleid.

Conclusie

Wanneer u de aandelen van uw schuldenaar zo gunstig mogelijk wilt executeren, doet u er verstandig aan daartoe een duidelijk en goed onderbouwd voorstel aan de rechtbank te doen.

De advocaten van FORT zijn u daarbij graag van dienst.