Juridische ‘Do’s and don’t’s’ bij internationaal ondernemen

Internationaal ondernemen is niet langer voorbehouden aan grote multinationals. Meer en meer zie ik dat ook het Midden- en kleinbedrijf zich buiten de landsgrenzen begeeft. Niet gek, gezien de kansen die zich in het buitenland voordoen. Expansie buiten de nationale afzetmarkt is vaak een bepalende groeifactor voor veel bedrijven. Tel daarbij op dat door de verdere technologische vooruitgang, zoals bijvoorbeeld internetverkopen, de landsgrenzen überhaupt vervagen en je hebt een mix van factoren die een boost geven aan de internationalisering.

Uiteraard is niet alles pais en vrai in de wereld van het internationaal ondernemen en de internationale handel. Zeker op juridisch gebied zijn er genoeg valkuilen te noemen die een succesvolle internationalisering in de weg kunnen staan. Vanuit mijn ondernemingsrechtpraktijk zie ik hiervan dagelijks voorbeelden voorbij komen. Daarom heb ik besloten om in een Serie blog artikelen enkele tips te geven aangaande internationaal zaken doen en dan specifiek rondom het uitgangspunt: ‘juridische do’s and don’t’s bij internationaal ondernemen.

Internationaal ondernemen: zoek de samenwerking

Internationaal zakendoen vergt vaak een substantiële (financiële) investering en kennis van de lokale markt. Voor veel MKB’ers is het verkrijgen van voldoende financiële middelen, het vergaren van kennis en de tijdsinvestering om internationaal uit te breiden een hele uitdaging. Samenwerken met een partij in het land waar men zaken wil doen biedt dan uitkomst. Voor een dergelijke samenwerking zijn verschillende vormen denkbaar;

• Agentuur
• Distributie
• Joint Venture/BV

In de komende artikelen van de serie ‘juridische do’s and don’t’s bij internationaal ondernemen’ zal ik nader ingaan op de verschillende vormen van samenwerking en de bijbehorende voor- en nadelen.

Internationaal ondernemen checklist

Als startpunt voor internationaal ondernemen of internationale handel raad ik iedereen aan om de volgende Gebruik-je-boerenverstand-checklist aan te houden:

1. Verdiep je in het land waarmee je internationaal zaken wil gaan doen.
   Kijk wat de (cultuur)verschillen zijn met ons land maar kijk ook naar het rechtssysteem. Is het rechtssysteem gebaseerd op het in veel Engelstalige landen gebruikte “gewoonterecht” (‘common law’) of, net als bij ons op het gecodificeerd recht (‘civil law’)? Rechtssystemen gebaseerd op gewoonterecht staan meer open voor interpretatie, iets wat uiteraard grote weerslag heeft op de bewoordingen van de zakelijke afspraken en hoe deze tot stand komen.

2. Met wie ga je zakendoen?
   Misschien wel de allerbelangrijkste stap in het internationaal ondernemen, weet met wie je zaken doet. Ga op onderzoek uit en stel jezelf enkele vragen: heeft je partner een (bestaand!) bedrijf met een goede staat van dienst? Is hij solvabel? Doet hij zaken met andere (Nederlandse) ondernemers? Etc. etc. Al deze informatie is meestal redelijk makkelijk boven tafel te krijgen bijvoorbeeld bij de plaatselijke kamer van koophandel of de Nederlandse ambassade . Ook ons netwerk van buitenlandse advocaten zou hulp kunnen bieden. Grondig vooronderzoek naar je potentiële business partner voorkomt een hoop ellende in de toekomst.

3. Geheim van de smid.
   Ga je gesprekken aan over je dienst of product welke je in het buitenland wilt slijten, zorg er dan voor dat de partij(en) waarmee je in gesprek gaat een geheimhoudingsverklaring onderteken(t)en (ook wel ’non-disclosure agreement’, afgekort: NDA). Hiermee voorkom je dat zij, op straffe van een fikse boete, met jouw idee of je product aan de haal gaan. Wees niet bang dat een NDA je mogelijke partner afschrikt. Het laat juist zien dat je een serieuze partij bent en dat je je zaakjes goed op orde hebt.

4. Intenties en geen bindend contract.
   Leg initieel afspraken vast in een intentieverklaring (‘letter of intent’: LOI). In zo’n LOI geven de betrokken partijen aan dat ze de intentie hebben om op een bepaalde manier samen te werken of zaken te doen. Doordat de intentie wordt uitgesproken zit er wel een formeel tintje aan de afspraken maar met de benodigde voorbehouden is deze intentieverklaring nog geen wurgcontract waar je later spijt van zou kunnen krijgen.

5. Kies voor een manier van samenwerken die bij je past.
   Zoals eerder aangegeven zijn er verschillende vormen om internationaal samen te werken. Kies altijd een vorm die het beste past bij jou en je bedrijf. Begin dus met het nodige onderzoek te doen naar internationale samenwerkingsvormen zodat je weet wat er allemaal mogelijk is. In de komende artikelen van de serie “juridische do’s and dont’s bij internationaal ondernemen” zal ik nader ingaan op de verschillende vormen van samenwerking en de bijbehorende voor- en nadelen.

De meeste punten in de bovenstaande “checklist internationaal ondernemen” hebben een hoog Opendeurgehalte, echter het zijn vaak juist deze punten waar ik het in mijn Ondernemingsrecht praktijk fout zie gaan.

Internationaal ondernemen: De agentuur

In het komende artikel van de serie “juridische do’s and dont’s bij internationaal ondernemen” ga ik dieper in op de samenwerkingsvorm “agentuur”.

Meer informatie over internationaal ondernemen

Op het gebied van internationaal ondernemen en internationale handel is veel informatie beschikbaar via het internet. Hieronder een lijst met handige websites:

• Kamer van Koophandel – De KvK heeft op haar website een uitgebreid onderdeel over internationaal ondernemen en internationale handel.
• Rijksoverheid – Ook de rijksoverheid heeft een speciale pagina op haar website over internationaal ondernemen. Ook is er veel informatie terug te vinden op de website van de Rijksdienst voor ondernemend Nederland (RVO).
• Netwerk Internationaal Ondernemen (NIO) – Een initiatief en een zelfstandig overlegorgaan van Handelsbevorderende organisaties en het Ministerie van Economische zaken.